Co to jest zaćma? Objawy choroby, rodzaje zaćmy i sposób leczenia.
Zaćma zwana inaczej kataraktą to choroba oczu polegająca na całkowitym lub częściowym zmętnieniu soczewki. Soczewka jest przejrzystą dwuwypukłą strukturą mieszczącą się w przedniej części oka.
Przymglenie jej powoduje, że soczewka traci swoją podstawową cechę optyczną tzn. przejrzystość.
Choroba może się rozwijać bezboleśnie latami, nie dając w początkowych fazach żadnych zauważalnych objawów. Pacjent z czasem przyzwyczaja się do zaistniałej sytuacji i nie ma świadomości rozwoju choroby. Pozostaje tylko widzenie jakby przez brudne okulary, albo mniej kontrastowe. Czyszczenie okularów jednak nie przynosi efektu i wówczas okazuje się, że ostrość widzenia zdecydowanie obniżyła się.
Stopień upośledzenia widzenia zależy od umiejscowienia zmętnień w soczewce oraz od stopnia ich zaawansowania.
Rodzaje zaćmy:
ze względu na czas rozpoczęcia choroby zaćmę możemy podzielić na wrodzoną, która rozwija się w momencie urodzenia bądź w pierwszych latach życia , oraz nabytą.
Zaćma wrodzona często wykrywana jest przypadkowo podczas pierwszego badania okulistycznego kiedy to pediatra kieruje na badania albo, gdy rodzice zauważą, że dziecko jakoś inaczej patrzy lub przy wykonywaniu zdjęć aparatem widoczny jest brak czerwonego refleksu z dna oka i pojawia się tzw. biała źrenica.
Zaćma wrodzona może być wywoływana takimi czynnikami jak uszkodzenia płodu przez leki, promieniowanie jonizujące, wirusy np. różyczki,opryszczki, ospy, czy wskutek zakażenia toxoplazmozą.
Zaćma nabyta może być związana z kolei z procesem starzenia się organizmu bądź wynikać z takich czynników jak uraz, choroby okulistyczne czy różnego rodzaju choroby układowe. Może być ona także efektem stosowania różnego rodzaju leków jak np. sterydy.
Objawy:
W przypadku zaćmy wrodzonej objawem choroby może być wspomniana wcześniej biała źrenica bądź tzw. odruch palcowo oczny Franceschetiego polegający na tym, ze niemowlę swoimi piąstkami lub kciukami zaczyna uciskać i trzeć oczy. Zaćma wrodzona może być jednak częściowa i wykrywana przez przypadek w gabinecie okulistycznym.
W przypadku zaćmy nabytej objawy choroby mogą być różne, w zależności od tego, w jakiej części soczewki lokalizują się zmętnienia. Najczęściej dochodzi do powolnej utraty ostrości widzenia. Czasami pacjenci, którzy dotychczas nosili okulary do czytania nagle ich nie potrzebują, albo zaczynają nosić minusy, mimo że wcześniej bardzo ostro widzieli. Czasami w przebiegu zaćmy może dochodzić do dwojenia obrazu, światłowstrętu albo rozbłysku świateł nadjeżdżających samochodów.
Zaćma – leczenie
Zaćma może być wyleczona jedynie operacyjnie – to jedyny skuteczny sposób leczenia zaćmy. Polega na usunięciu starej, zmętniałej soczewki i wczepieniu w jej miejsce nowej, sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej w trakcie jednego zabiegu.
Zaćma powinna zostać usunięta wówczas, gdy widzenie pogarsza się do tego stopnia, że utrudnia to normalne życie pacjentowi.
Z decyzją o zabiegu nie należy zbyt długo czekać, gdyż powoduje to stwardnienie soczewki, a to z kolei może utrudniać przeprowadzenie zabiegu i wiązać się z większym ryzykiem powikłań.
Operowana zaćma nie boli!
Operacja usunięcia zaćmy jest bezbolesna. Zabieg odbywa się w znieczuleniu kropelkowym i trwa około 15-20 minut. Zaraz po zabiegu pacjent wychodzi do domu z zaklejonym okiem. Na drugi dzień należy zgłosić się do okulisty na kontrolę w celu zdjęcia opatrunku. Przez miesiąc po operacji zaćmy należy prowadzić oszczędzający tryb życia i stosować krople z antybiotykiem i żel ułatwiający gojenie. Co to znaczy oszczędzający tryb życia? Zaleca się spać raczej na wznak, albo po przeciwnej stronie niż operowane oko, nie schylać się gwałtownie, nie nosić ciężkich rzeczy, nie nadużywać telewizora i komputera oraz unikać tej okolicy podczas mycia oka i głowy.